ماموریتی که در این راهنما داریم و هدفی که قرار است به آن دست یابیم، چگونگی ارائه قابلیت‌های واقعی خودمان به صورت متن و فقط در یک یا دو صفحه است. به نحوی که در میان خیل عظیم تقاضاهای استخدام به چشم بیاید و ما را به بالای فهرست انتخاب‌های هر کارفرمایی برساند. دعوت شما به تعداد زیادی جلسه مصاحبه، کارکرد یک رزومه خوب است. هر چند پس از آن، هنوز هم راه درازی تا انتخاب بهترین شغل از میان فرصت های موجود در پیش خواهید داشت.
اگر از مطالعه این راهنما لذت بردید و با به کار بستن پیشنهادها و راهکارهای ارائه شده به جلسات مصاحبه متعدد دعوت شدید، پیشنهاد می کنیم دیگر راهنمایی های شغلی و حرفه ای کارنما را نیز مطالعه کنید تا در مدیریت مسیر شغلی خود هرگز متوقف نشوید.
خلاصه ماجرا
در این راهنما، چگونگی ایجاد یک رزومه خوب را با هدف درخواست شغل از یک شرکت خصوصی (و نه بخش دولتی که ماجرای خودش را دارد) تشریح می‌کنیم. به طور خلاصه فرآیند گرفتن یک موقعیت شغلی، از چهار بخش اصلی تشکیل می شود که رعایت ترتیب آن ها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد:
- یافتن موقعیت شغلی مورد نظر
- تنظیم و ارسال رزومه
- ارائه در جلسه مصاحبه
- اقدامات ضروری پس ازمصاحبه
اگر شما از آن دسته افرادی هستید که به عنوان اولین قدم در فرآیند کاریابی، رزومه تان را تنظیم می‌کنید، احتمالاً خیلی به شما سخت خواهد گذشت و شکست های پی در پی آزارتان خواهد داد. رزومه چیزی نیست که یک بار آن را ایجاد و برای ده‌ها شرکت ارسال کنید. این درست است که شما یک نفر هستید و به هر حال توانایی و صلاحیت‌های محدود و مشخصی دارید، ولی قرار نیست رزومه منجمد‌شده‌ای هم داشته باشید.
برای هر "رزومه-کارفرما" وقت بگذارید
شاید کمی پیچیده به نظر برسد، ولی فعلاً فقط بپذیرید که ما به دنبال یک برگه به نام رزومه نیستیم، بلکه «رزومه من برای شرکت الف» و «رزومه من برای شرکت ب» و مانند این هاست که معنی‌دار است.
متاسفانه هیچ جادویی وجود ندارد که بتواند از پدیده های تصادفی نتایج خوب استخراج کند. ما باید برنامه ریزی کنیم و برای برنامه‌ریزی نیاز به آگاهی و صرف وقت و انرژی داریم. سعی داریم در این کتاب آگاهی‌هایی که نیاز دارید را به شما تقدیم کنیم، با این حساب توپ در زمین شماست که برای آینده حرفه‌ای خود وقت و انرژی بگذارید و برنامه‌ریزی کنید.
موضوع اصلی این راهنما، مرحله دوم از گام‌های چهارگانه گرفتن یک موقعیت شغلی است. بنابراین توصیه می کنیم قبل از ادامه مطالعه، حتماً مقاله «فرصت‌های بد، انتخاب‌های خوب» را که در آن روش‌های پیدا کردن فرصت‌های شغلی خوب تشریح شده است، با دقت مطالعه کنید.
اگر به آنچه در مقاله «پیدا کردن فرصت‌های شغلی خوب» تشریح شده است به خوبی عمل کرده باشید، روزانه لیست پر و پیمانی از شرکت‌هایی که ممکن است به شما نیاز داشته باشند در اختیار خواهید داشت. بسیار مهم است که به روشی طبقه بندی شده فکر و اقدام کنید. یک برنامه دقیق و منظم بهترین منبع الهام شماست. زمانی را به این اختصاص دهید که برای چگونگی اقداماتتان برنامه‌ریزی کنید. از همه مهم‌تر باید کاملاً حواستان باشد که برای هر موقعیت شغلی بیش از یک بار درخواست ارسال نکنید. برنامه هفتگی و روزانه‌ای را در تقویم تنظیم کنید و حساب اقداماتی که انجام داده‌اید و آن‌هایی که در صف اقدام هستند را به طور دقیق نگه دارید. بعضی از گزینه های شما آگهی استخدام منتشر کرده‌اند و بعضی ها را فعلاً فقط شناسایی کرده‌اید. در اینجا برای مدیریت زمان و هدر ندادن انرژی، لازم است اقداماتمان را جهت دهی کنیم.
گفتیم که ما یک رزومه نخواهیم داشت بلکه به تعداد فرصت‌های شغلی که یافته‌ایم، رزومه لازم داریم. این کار زمان زیادی از ما خواهد گرفت و بهتر است کار را ساده‌تر کنیم. دسته بندی شرکت‌ها بر اساس ارزیابی شما از آن ها منجر به دسته بندی اقداماتی خواهد شد که لازم است انجام شوند. فرصت های شغلی هر روز را به سه دسته تقسیم و برای آن ها اقدام لازم را انجام دهید:
دسته اول ، برخی از شرکت ها از میان آگهی های چند سطری روزنامه ها پیدا شده اند و اطلاعات بیشتر هم از آن ها در دسترس نیست. یعنی نه نام شرکت مشخص است و نه هیچ چیز دیگری، مثلا در آگهی درج شده است که «به یک مهندس صنایع با حداقل 5 سال سابقه کار مفید نیازمندیم!» این آگهی شایستگی بیش از چند دقیقه وقت گذاشتن را ندارد. در ادامه وقتی به مرحله تدوین رزومه برسیم، خواهید دید که ابتدا یک رزومه کلی و ساده تدوین می کنیم. همین رزومه کلی را باید برای همه گزینه هایی که قابل شناسایی دقیق نیستند به عنوان تیری در تاریکی ارسال کنید ولی اصلاً به نتیجه آن دل نبندید.
دسته دوم، شرکت هایی هستند که از آگهی روزنامه، اینترنت، شبکه های اجتماعی و یا معرفی آشنایان پیدا شده‌اند و می توانیم به آدرس وب سایت آن‌ها و ویژگی‌های شغل موردنظر دسترسی داشته باشیم. سایت این شرکت‌ها را باید به طور اجمالی و آگهی استخدام منتشر شده آن‌ها را دقیق بررسی کنید. در ادامه خواهیم دید که بعد از تدوین رزومه کلی و ساده، رزومه های اختصاصی سازی شده ایجاد می‌کنیم که باید برای این دسته از شرکت ها ارسال شوند.
دسته سوم، شرکت های دیگری هستند که آگهی استخدام منتشر نکرده‌اند و شما آن را چه به طور مستقیم و چه از طریق شبکه آشنایان و یا از نمایشگاه‌ها و جاهای دیگر، فقط به عنوان شرکت مناسبی که می تواند جای خوبی برای کار کردن باشد شناسایی کرده اید. برای این دسته از شرکت‌ها هم باید رزومه اختصاصی ارسال کنید. علاوه بر این، متن ایمیلی که بتواند دلیل ارسال رزومه را به خوبی توضیح دهد نیز اهمیت بسیاری دارد.
رزومه اولیه تان را ایجاد کنید
منظور از رزومه اولیه، همان نسخه ای‌است که گفتیم برای فرصت‌های شغلی دسته اول ایجاد و ارسال خواهیم کرد ولی در عین حال کمترین نتیجه را از آن انتظار داریم. به هر حال این یکی از مراحل کار ماست و باید انجامش دهیم. بعداً خواهیم دید که رزومه‌های اختصاصی سازی شده از دل همین رزومه اولیه در خواهند آمد. همه ما می دانیم که رزومه باید تایپ شده باشد، ولی لطفا باز کردن برنامه Word را به عنوان اولین قدم انتخاب نکنید. در عوض یک برگ کاغذ سفید و یک خودکار بردارید و شروع به نوشتن کنید. اگر از من می پذیرید، باید به اطلاعتان برسانم که با نوشتن روی کاغد، به ذهن آدم الهاماتی می شود که مقابل لپ تاپ نشستن و تایپ کردن، آن ها را فراری می دهد. ما در این مرحله به الهام و تمرکز نیاز داریم. شما باید هر چیزی که از سوابق خودتان می دانید و به یاد می‌آورید را روی کاغذ بیاورید.
تاریخچه ای از زندگی که تاریخ دار باشد. یعنی باید به یاد بیاورید که هر مرحله ای از زندگی شما در چه سالی شروع و در چه سالی به پایان رسیده است. یک تاریخچه از زندگی خودتان از تولد تاکنون روی کاغذ بنویسید. در ادامه هنگام پیش‌برد کار رزومه نویسی مان به سادگی با مراجعه به این برگه کاغذ اطلاعات مورد نیاز را خواهیم یافت.
بعد از تهیه تاریخچه کاغذی، حالا باید یک نسخه تایپ شده و ساختارمند از آن تهیه کنیم. در مرحله قبل که از شما خواستیم زندگی تان را روی کاغذ بیاورید، اصلا مهم نبود که با چه ترتیب و ساختاری می نویسید. ما می خواستیم تمام تمرکزمان را روی یادآوری وقایع و مراحل زندگی گذشته‌مان بگذاریم ولی از اینجا به بعد همه چیز باید واو به واو به همین صورتی که برای شما خواهیم گفت به ترتیب و ساختارمند باشد. اگر آدم خلاقی هستید، باز هم پیشنهاد می کنیم از دستور العملی که در ادامه خواهدآمد تخلف نکنید. بعضی کارها به صورت کلیشه‌ای و فرمولی بهتر به نتیجه می رسند تا خلاقانه. به یاد داشته باشید که ما می خواهیم رزومه‌ای بنویسیم که کارآمد باشد و برای این که کارآمد باشد، مخاطب، یعنی کسی که احتمالاً می‌خواهد ما را استخدام کند، باید آن را بپسندد و نه خود ما! ممکن است چیزی که در نهایت آماده خواهد شد مطابق سلیقه ما نباشد، ولی در عوض می‌توانیم روی نتیجه گرفتن از آن حساب کنیم.
الف – تقسیم بندی رزومه و ترتیب بخش ها:
ترتیب بخش های زیر، روی حساب و کتابی پیشنهاد شده است. این تقسیم بندی اختراع کسی نیست و مطابق با آن چیزی است که کارفرما به عنوان کسی که به دنبال دلیلی برای شایستگی شما می‌گردد، انتظار دارد ببیند. بنابراین لطفا به دنبال خرق عادت نباشید واین ترتیب را بهم نریزید.
- مشخصات فردی
- تحصیلات
- دوره های آموزشی
- سوابق کاری
- فعالیت ها
- مهارت ها
- تائیدیه ها
- علائق فردی
ب – تدوین بخش های مختلف رزومه
تدوین بخش مشخصات فردی:
اولین نکته مهم برای ما و مخاطب این است که اگر رزومه شما جذاب بود، چطور باید با شما تماس بگیرد. بنابراین مهم ترین کارکرد بخش مشخصات فردی، دربرداشتن اطلاعات تماس و نام شماست. هر چیزی بیش از این، اطلاعات اضافه تلقی می شود و اطلاعات اضافه می‌توانند به اهداف ما آسیب برسانند. از جمله این اطلاعات اضافه که در نهایت تعجب برخی کتاب‌های آموزش رزومه نویسی به درج آن‌ها توصیه کرده‌اند، غیر از نام و نام خانوادگی و سن شما که آن هم قطعاً ضروری است، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، محل صدور ، وضعیت تاهل و تعداد فرزندان است! شما ممکن است برای صدها شرکت و کارفرمای مختلف رزومه ارسال کنید و هیچ نیازی نیست که تمام جزئیات و اطلاعات خصوصی خودتان را برای همه عالم فاش کنید. از طرفی این نحو معرفی که بیشتر در دادگاه‌ها و ادارات دولتی مرسوم است، به نوعی تحقیر پنهان شما منجر می شود. همچنین قراردادن عکس پرسنلی سه در چهار در گوشه بالای صفحه، از آن کارهای اشتباهی است که بعضی‌ها انجام می دهند. اگر مقاله «آموزش مدیریت جلسه مصاحبه شغلی» را مطالعه کرده باشید، کاملاً متوجه می‌شوید که قراردادن عکس پرسنلی در رزومه چقدر اشتباه است. ما در آنجا در خصوص اهمیت اثرگذاری در اولین دیدار و مدیریت برداشتی که مخاطب باید از شخصیت شما داشته باشد، به طور مفصل صحبت کرده‌ایم. عکس‌های پرسنلی مشابه چیزی که روی کارت ملی یا گذرنامه شما هست، همیشه یک تصویر ضعیف و ویرانگر از ما را منتقل می کنند که به شدت باید از آن پرهیز کرد. البته عکس های غیر پرسنلی شبیه به آواتارهایی که ما در شبکه های اجتماعی استفاده می کنیم، آن بار منفی عکس پرسنلی را ندارند ولی باز ترجیح بر این است که قید درج هرگونه عکسی در رزومه خود را بزنید تا در جلسه مصاحبه برای برنامه‌ریزی موفق اولین دیدار، دستمان بازتر باشد. بنابراین بخش ضروری مشخصات فردی رزومه شما، فقط شامل این اطلاعات خواهد بود:
- نام:
- نام خانوادگی:
- تاریخ تولد:
- شماره تماس ثابت و همراه:
- ایمیل:
- آدرس )اختیاری(:
بخش مشخصات فردی می تواند با آدرس محل سکونت شما نیز همراه باشد. در این خصوص خودتان تصمیم بگیرید. برای خیلی از کارفرماها، محل زندگی افراد ایجاد ذهنیت می‌کند واین ذهنیت باز هم ما را در مدیریت جلسه مصاحبه آزار خواهد داد. اگر محل سکونت شما در حومه شهر و یا مناطقی است که آوازه خوبی ندارند، بهتر است از درج آن خودداری کنید. البته این مسأله به هر حال ممکن است در جلسه مصاحبه مطرح شود و ما آن را در همانجا به نحو مناسبی حل و فصل خواهیم کرد.
تدوین بخش تحصیلات
جدول ساده ای ایجاد کنید و سوابق تحصیلی خود را در آن درج کنید. به ترتیبی که آخرین مدرک تحصیلی شما در بالای جدول قرار بگیرد. اگر تحصیلات دانشگاهی ندارید، جدول را با اطلاعات دبیرستان، هنرستان، پیش دانشگاهی و ... تکمیل کنید. زیاد به ظاهر جدول اهمیت ندهید. می دانم که ممکن است اطلاعات شما در ستون ها جا نشوند. فعلاً فقط می‌خواهیم محتوایمان را به طور دقیق ایجاد کنیم و در آخر فکری به حال ظاهر ماجرا خواهیم کرد. ستون‌های جدول باید به ترتیب شامل اطلاعات زیر باشند:
- ردیف
- مقطع تحصیلی
- رشته تحصیلی
- نام محل تحصیل
- سال شروع
- سال پایان
- معدل
سه نکته مهم در خصوص سوابق تحصیلی:
نکته اول: اگر در آخرین مقطع تحصیلی، معدل شما کمتر از ۱۶ باشد، بهتر است ستون معدل را کلاً از جدول حذف کنید. ممکن است در جلسه مصاحبه اصلاً معدل شما مورد سوأل قرار نگیرد یا سوابق شما بهتر از تحصیلاتتان باشد. و یا جلسه مصاحبه را بتوانید به نحوی مدیریت کنید که بهتر از معدلتان به نظر برسید. بنابراین بی جهت در رزومه‌تان نقطه ضعف از خود به جا نگذارید. در «مقاله آموزش مدیریت جلسه مصاحبه شغلی» بیان کرده ایم که اگر هر نقطه ضعفی داشتید و مورد سوال قرار گرفتید، چطور باید آن تهدید را به فرصت تبدیل کنید.
نکته دوم: اگر تحصیلات دانشگاهی بالاتر از کارشناسی دارید، می توانید تحصیلات قبل از دانشگاه خود را درج نکنید، ولی اگر از برخی مدارس نمونه و مشهور مثل تیزهوشان، علامه حلی، دبیرستان البرز و مانند این ها دیپلم گرفته اید، هرگز آن ها را حذف نکنید.
نکته سوم: اگر از عبارت‌های «کاردانی»، «کارشناسی» و «کارشناسی ارشد» استفاده کنید بهتر از «فوق دیپلم»، «لیسانس» و «فوق لیسانس» است.
تدوین بخش دوره های آموزشی
جدولی ایجاد و دوره های آموزشی خود را در آن درج کنید. منظور از دوره های آموزشی، هر آموزش دیگری است که منجر به صدور مدرک تحصیلی رسمی برای شما نشده است. فرقی نمیکند که گواهی‌نامه یا تائیدیه‌ای مبنی بر گذراندن آن دوره آموزشی داشته باشید یا خیر. برای مثال ممکن است در دوران دانشگاه در آموزش‌های فوق برنامه جهاد دانشگاهی و یا انجمن علمی دانشگاه شرکت کرده و یا خارج از دانشگاه در موسسات آزاد دوره ای را گذرانده باشید. اگر دوره آموزشی ندارید، این قسمت را از رزومه خود حذف کنید. حتماً این اشتباه را مرتکب نمی شوید که تیتر مطلب را درج کنید و جدول آن را خالی بگذارید!
- ردیف
- نام دوره
- نام موسسه
- نوع آموزش
- مدت دوره
- تاریخ پایان دوره
تدوین بخش سوابق کاری
سابقه کار، مهم‌ترین بخش رزومه شماست. سعی کنید این بخش هم به هیچ عنوان خالی نماند. حتی اگر سابقه کاری ندارید و به تازگی فارغ التحصیل شده‌اید، جدول سابقه کار را با فعالیت های دانشجویی یا کارآموزی خود پر کنید.
نداشتن سابقه کار، الزاماً یک نقص برای شما محسوب نمی شود و کارفرمایان بسیاری هستند که اتفاقاً به دنبال استخدام افرادی بدون سابقه کار می گردند، ولی این که شما نشان دهید با کارکردن بیگانه نیستید یک امتیاز محسوب می شود. فقط مواظب باشید که کارهای غیر رسمی را که بابت آن ها حقوق دریافت نمی‌کردید، طوری بزرگنمایی نکنید که شبیه به یک شغل واقعی به نظر برسند.
حالا باز هم یک جدول ایجاد کنید و سوابق کارتان را به ترتیبی در آن وارد کنید که قدیمی ترین سابقه در پایین و جدیدترین سابقه در بالای جدول قرار بگیرد. اطلاعات شما باید واضح و کامل باشند. یعنی مخاطب بتواند بفهمد که شما در چه زمانی، به چه مدتی، در چه جایی و با چه عنوانی مشغول به چه کاری بوده اید.
- ردیف
- عنوان
- شغل
- نام کارفرما
- مدت همکاری
- شروع به کار
- خاتمه کار
در این بخش نکات بسیار مهمی وجود دارد که به تفصیل بیان می شود و لازم است به دقت آن ها را به کار ببندید:
نکته اول: در مرحله مصاحبه حتماً از دلیل خاتمه کار شما در هر یک از شفل‌های پیشین سوال می‌شود.به هیچ عنوان نباید در رزومه به این دلایل اشاره کرده باشید. در «مقاله آموزش مدیریت جلسه مصاحبه شغلی» به طور کامل در این خصوص بحث شده است.لذا فعلاً به همین اندازه بدانید که دلیل جدایی شما از شغل قبلی برای کارفرمای جدید مهم است و ما نمی توانیم آن را در رزومه با چند عبارت نوشتاری مدیریت کنیم. پس باید برای جلسه مصاحبه باقی بماند.
نکته دوم: اگر چندین سابقه کاری دارید و در میان سوابق کاری شما فعالیت کوتاه مدتی )کمتر از 6 ماه( وجود دارد، بهتر است آن را یک طوری از رزومه‌تان حذف کنید و اگر فعالیت بیش از 6 ماه و کمتر از یک سال دارید، آن را یک سال درج کنید. اشتغال کوتاه مدت به معنای شکست شما در یک موقعیت شغلی ارزیابی می‌شود و چون ما نمی‌توانیم خودمان همراه رزومه مان باشیم تا دلایل آن را شرح دهیم، بهتر است بماند برای جلسه مصاحبه. اساساً تعدد سوابق کاری کوتاه مدت، به معنای عدم ثبات کاری شماست و به رزومه آسیب خواهد زد. با علم به این موضوع در خصوص درج کامل یا گزینشی سوابق کاری تان تصمیم بگیرید.
نکته سوم: اگر سابقه کار چندانی ندارید و تازه‌کار محسوب می شوید. به هر حال وجود سوابق کاری کوتاه مدت در رزومه شما بهتر از خالی بودن این بخش است. در جلسه مصاحبه باید به نحو مناسبی این مشکل را حل و فصل کنیم.
نکته چهارم: عنوان شغل در سوابق کاری، ارتباط نزدیکی با احتمال پذیرش شما برای شغل جدید دارد. سعی کنید بدون این که دروغ گفته باشید، برای مشاغل قبلی‌تان عنوان مناسبی انتخاب کنید و از کلمات کلی مثل کارمند، کارگر یا مهندس اجتناب کنید. با یک مقدار کمی اغراق، عنوانی انتخاب کنید که هم نوع کار را تا حدودی شرح دهد و هم مرتبه شغلی مناسبی را ترسیم کند. مثلاً اگر کارمند امور دفتری بوده‌اید، عنوان شغلتان را «کارشناس امور اداری» درج کنید و اگر صندوق دار بوده اید،«کارشناس امور مالی» انتخاب خوبی است.
نکته پنجم: منظور از نام کارفرما، نام یک شخص نیست بلکه شرکت، موسسه، مغازه یا هر کسب و کاری که در آن اشتغال داشته اید را با نام رسمی آن بنویسید. مثلاً اگر در شرکت دانش پژوهان ایران نوین کار کرده‌اید، خلاصه کردن آن به عبارت "دانش پژوهان" کار درستی نیست. چون بعید از کارفرما بدون دانستن نام کامل این شرکت بتواند سوابق شما را در آنجا استعلام کند.
نکته ششم: مراقب باشید که مدت همکاری درج شده برای هر سابقه کار، با تاریخ های شروع و پایانی که اعلام می کنید همخوانی داشته باشد. گاف های اینچنینی در هیچ جای رزومه شما نباید وجود داشته باشد.
نکته هفتم: اگر در یک شرکت سمت‌های مختلفی داشته‌اید و سمت جدیدتر از سمت قبلی بهتر بوده است، هر کدام را یک سابقه کار مستقل به حساب آورید و با درج آن ها در ردیف‌های جداگانه به مخاطب منتقل کنید که در شغلتان ارتقا داشته اید. اما اگر سمت جدید شما ضعیف‌تر بوده یعنی تنزل داشته‌اید، این تفکیک را انجام ندهید و بی جهت برای خودتان نقطه ضعف نسازید.
تدوین بخش فعالیت ها:
آنچه تاکنون از سوابق خود در رزومه‌تان مطرح کرده‌اید، چیزی بیش از عناوین رسمی بی‌محتوا نیستند و حالا وقت آن است که با بیان فعالیت های خود، روحی در آن ها بدمید. فرض کنیم شما یک مدرک کارشناسی مهندسی عمران دریافت کرده‌اید. در دوران دانشگاه چه فعالیت هایی غیر از حضور در کلاس داشتید؟ اگر شما عضو انجمن علمی بودید و در برپایی نمایشگاهی مشارکت داشته‌اید، خیلی ارزشمند است. موضوع پایان نامه شما چه بوده است و در هنگام تهیه آن چه تجریاتی کسب کرده‌اید؟ در اولین شغلتان در چه پروژه‌ای فعالیت کرده‌اید؟ چه نقشی بر عهده شما بوده است؟ سعی کنید این موارد را به صورت یک فهرست خلاصه اما با شکوه درج کنید.«خلاصه» بودن به این معنی است که شرح هر کدام از فعالیت‌ها از یک سطر تجاوز نکند و «باشکوه» بودن یعنی شکسته نفسی نکنید. مثلا هرگز ننویسید «عضو کوچکی از خانواده بزرگ انجمن علمی دانشگاه تهران» بلکه به جای آن از عبارت «عضو فعال انجمن علمی دانشگاه تهران» استفاده کنید. بدانید و آگاه باشید که رزومه همانقدر که جای دروغ گفتن نیست، جای شکسته نفسی هم نیست. همچنین چنانچه مقاله یا کتابی تالیف کرده‌اید، آن را با اطلاعات کامل معرفی کنید. شما ممکن است سابقه تدریس یا ابداع و اختراعی داشته باشید. خلاصه هر چیزی که در سر فصل های قبلی نگنجیده است را اینجا فهرست کنید. البته بهتر است جنبه‌های آکادمیک شما بر جنبه‌های کاری نچربد. قاعدتاً کارفرما شما را برای کار کردن استخدام می‌کند و بعید است به دنبال جذب یک دانشمند باشد.
تدوین بخش مهارت ها:
مهارت داشتن در یک کار یعنی قابلیت و تجربه داشتن برای انجام دادن خوب آن کار. مهارت ها به دو دسته عمومی و تخصصی قابل تقسیم هستند. مهارت‌های تخصصی وابسته به رشته و حرفه شما هستند. مثلاً مهندسی برق مهارت‌هایی را می‌طلبد و کارشناسی زبان‌های خارجی مهارت‌هایی دیگر را. از مهم‌ترین مهارت‌های تخصصی، نرم افزارهای تخصصی هستند. البته صرف آشنایی داشتن با یک نرم افزار، به معنی مهارت در آن نیست. از طرفی هیچ هم خوب نیست که فهرست بلندبالایی از مهارت‌ها داشته باشید. مهارت‌های شما باید باورپذیر باشند. کسانی که همه نرم افزارهای تخصصی رشته خودشان را در رزومه به عنوان مهارت درج می کنند، خنده‌ای بر لبان مخاطب می‌نشانند و تقریباً مشخص است که اغراق کرده‌اند. باید چند مورد شاخص از مهارت ها را شناسایی کنید که برای شما واقعاً امتیازی نسبت به سایرین محسوب شوند و بعدها بتوانید آن‌ها را در عملکرد خود به نمایش بگذارید.
نرم افزارهایی را که از هر شخصی با تحصیلات دانشگاهی انتظار می رود نسبت به آن ها مهارت داشته باشد، جزو مهارت های خود درج نکنید. مثلاً برای یک کارشناس ارشد، زشت است که نرم افزار آفیس جزو مهارت‌های رزومه‌اش باشد. یا مثلاً فتوشاپ برای یک مهندس، بی‌ربط محسوب می شود و هر چند ممکن است واقعاً در آن استاد باشد، ولی نباید در رزومه اش درج کند. البته همین مهارت‌ها برای یک فرد دیپلمه بسیار مناسب است و لازم است حتی آن ها را در رزومه اش برجسته کند.
دایره اموری که می توانند جزو مهارت ها باشند بسیار وسیع است. لطفاً انتخاب های ممکن را به چهار تا نرم افزار که به طور تکراری در همه رزومه‌ها درج می شوند محدود نکنید. فهرست زیر بخشی از مهارت های عمومی با ارزشی است که می توانید از میان آن ها مهارت‌های ارزشمند و متناسب با خود را بیابید و مهارت های تخصصی مرتبط با رشته و زمینه کاری خودتان را نیز بر آن بیافزائید.
- زبان های خارجی )انگلیسی، عربی و ...(
- مهارت های ادراکی و ارتباطی
- سخن وری
- خوشنویسی
- مقاله نویسی
- توانایی حل مساله
- مدیریت زمان
- برنامه ریزی، رهبری و مدیریت
- انعطاف پذیری
- مسئولیت پذیری
- توانایی کار گروهی
- تفکر خلاق
- توانایی مواجهه با وضعیت های غیر منتظره
- مهارت مدیریت فشار کاری متغییر
- مهارت های هنری )داستان نویس ی، طراحی و ...(
- تولید محتوا )متن، صوت و فیلم(
- عکاسی
- ..........
در این فهرست، آیتم‌هایی که زیر آن‌ها خط کشیده شده است، از اهمیت بسیار بالایی برخوردارن. به حدی که اگر هر یک از این مهارت ها را ندارید، توصیه می شود هر طور شده آن را کسب کنید و ما هم در مقالات دیگری به هر کدام از این ها به طور مفصل پرداخته ایم. به هر حال توصیه می شود حداقل یک یا دو تا از این موارد را در فهرست مهارت های خود بگنجانید. باز هم دقت کنید که باید هوشمندانه مهارت‌هایی را برای درج در رزومه انتخاب کنید که متناسب با شما و رده شغلی که دنبالش می‌گردید باشد. اگر رده شغلی مورد درخواست شما در سطح مثلاً مدیریت است، مهارت رهبری تیم های کاری، مدیریت زمان و بهره وری نمی‌تواند در میان مهارت‌های شما نباشد. همچنین مهارت‌های ادراکی، ارتباطی و سخن‌وری برای کسی که به دنبال جایگاه شغلی منشی یا کارمند روابط عمومی است، ضروری محسوب می شوند.
تدوین بخش تائیدیه ها
به ساده ترین بخش رزومه رسیده‌ایم. اگر جایزه، تقدیرنامه و یا تائیدیه‌ای از شخص یا موسسه معتبری دارید در اینجا به صورت یک فهرست قید کنید. لطفاً از تقدیرنامه شاگرد اولی دوران دبستان صرف نظر کنید. آنچه در اینجا قید می‌کنید باید در شأن وضعیت فعلی شما باشد. اگر یک کارشناس ارشد هستید، جایزه‌هایی که در زمان دبیرستان گرفته‌اید خیلی مفید نیستند. دقت کنید که کل رزومه شما نباید از دو صفحه بیشتر شود و گنجاندن هر چیزی که به ماکمک نکند، اشتباه است. همچنین اگر تائیدیه یا تقدیرنامه‌ای از موسسه ناشناخته یا غیر معتبر دارید، از آن صرف نظر کنید. خیلی مواظب باشید که اشتباه پرتکرار برخی کارجویان را انجام ندهید. این بخش از رزومه قرار است شما را تقویت کند نه تضعیف! آنچه اینجا بیان می کنید باید بهتر یا هم سطح سوابق شما باشد. اگر شما مدرک کارشناسی از دانشگاه‌های معتبر تهران دارید، گواهی پایان فلان دوره در فلان موسسه نه چندان معتبر فنی و حرفه‌ای ضعیف‌تر از مدارج دانشگاهی شماست و نباید آن را مطرح کنید. ولی اگر دیپلم دارید، گواهی دوره فنی و حرفه‌ای یک امتیاز ویژه برای شما محسوب می‌شود. باید هوشیار باشید و به درستی تشخیص دهید که چه کاری باید بکنید. نه همه آن چیزی که دارید را باید حتماً معرفی کنید و نه این که از داشته های خودتان که می‌توانند سطح رزومه را بالاتر ببرند، غفلت کنید.
تدوین بخش علائق فردی
وجود داشتن این بخش از رزومه که معمولاً توصیه می شود، شخصیت غیر تخصصی شما را به کارفرما معرفی می‌کند. نوع موسیقی مورد علاقه، تفریح ها و نحوه استفاده از اوقات فراغت، نمایانگر تیپ شخصیتی شماست. با این همه، توصیه ما این است که چنین بخشی در رزومه شما وجود نداشته باشد.
ما نیاز داریم که در جلسه مصاحبه آنچه را که می خواهیم از شخصیت خودمان به مخاطب منتقل کنیم و ممکن است گنجاندن بخش علائق فردی به برنامه بعدی ما آسیب بزند. علاوه بر این، مخاطب ما هم حواسش جمع است و به تکنیک های رزومه نویسی آگاه است. بنابراین می تواند بفهمد که هیچ کس در رزومه اش آزار و اذیت همکاران و سر کار گذاشتن کارفرما را به عنوان علاقه های شخصی مطرح نمیکند! همه یا می نویسند علاقه به کوهنوردی دارند، یا موسیقی سنتی و یا مطالعه کتاب های آموزنده که به احتمال بسیار زیاد هم هیچ‌کدام حقیقت ندارد. بنابراین ما با حذف این بخش، خود را در جایگاه کسی قرار نمی دهیم که برای خوشایند کارفرما، خلاف واقع گفته است.
به رزومه اولیه تان سر و شکل بدهید
یکی از بدترین کارهایی که می توانید بکنید، این است که رزومه‌تان را به همین شکلی که تا حالا پیدا کرده برای کسی ارسال کنید. رزومه ای بدون سر و شکل منظم، این پیغام را به مخاطب خواهد داد که شما فردی بی حوصله، شلخته و شاید هم فاقد توانایی های اولیه برای صفحه بندی یک رزومه تک برگی هستید. از طرفی ما در بخش های تحصیلات ، دوره های آموزشی و سوابق کاری، برای این که بتوانیم به خوبی اطلاعاتمان را گردآوری کنیم، از جدول استفاده کردیم که اصلاً زیبا نیست و رزومه را بیشتر به یک فرم استخدام شبیه کرده است. باید هر چیزی که داخل جدول قرار گرفته است به فرمت بهتری تغییر یابد. همچنین از میزان حاشیه صفحه مناسبی در هر 4 طرف استفاده کنید، فونت مناسبی را در اندازه درست به کار ببرید و فاصله بین سطرها را به درستی رعایت کنید و خیلی نکات دیگر که به خوانایی و مرتب بودن رزومه شما کمک می کند. این کارها به نظر وقت گیر می رسند. خبر خوب این که شما می‌توانید قالب‌های رزومه آماده را با یک جستجوی اینترنتی ساده دانلود کنید.
اصل کار را شروع کنید: رزومه اختصاصی چیست؟
منظور ما از تدوین رزومه اختصاصی این است که بر اساس هر موقعیت شغلی ، یک بار باید رزومه اولیه را ویرایش کنید. شاید به نظر کار دشواری برسد ولی اصلاً اینطور نیست. در برخی مواقع شاید ویرایش ما به یک یا چند سطر محدود شود واین خیلی سریع و ساده است. در قسمت شناسایی گزینه‌ها، دومین دسته از شرکت ها آن‌هایی بودند که از آگهی روزنامه، اینترنت، شبکه های اجتماعی و یا معرفی آشنایان پیدا شده‌اند و می توانیم به آدرس وب سایت آن‌ها و ویژگی‌های شغل مورد نیاز هم دسترسی داشته باشیم. سایت این شرکت ها را باید به طور اجمالی و آگهی استخدام منتشر شده آن‌ها را به طور دقیق بررسی کنیم. می توانیم در یک زمان کوتاه و با بررسی موارد پیش گفته بفهمیم که آن ها چه نیازهایی دارند و سپس آن نیازها را در رزومه خودمان برجسته کنیم. اگر کسی از آشنایان می شناسیم که در آن شرکت کار می کند یا به نحوی با آن آشنایی دارد، تحقیق از ایشان نیز یکی دیگر از روش های دستیابی ما به اطلاعات است. هنر ما و رمز موفقیت ما، هر چه بیشتر دست یافتن به اطلاعات است.
برای بیشتر روشن شدن موضوع، بیایید مثالی را برررسی کنیم: یک شرکت مهندسی آگهی استخدامی منتشر کرده است با موضوع نیاز به مهندس نرم افزار با مهارت در PHP و .Net بنابراین خیلی روشن و واضح است که اگر در این دو زمینه مهارتی نداریم، نباید برای این شرکت رزومه ارسال کنیم، ولی اگر این مهارت ها را داریم، خودتان بگوئید که ارسال رزومه‌ای بدون دربرداشتن اطلاعات لازم در خصوص مهارت شما در این دو زمینه، چه نتیجه ای ممکن است داشته باشد؟! علاوه بر این که مهارت شما در این دو زمینه باید در رزومه وجود داشته باشد، لازم است حتما در قسمت فعالیت‌ها مقداری هم به آن آب و تاب دهید. مثلاً چند سطر بگنجانید که چه پروژه هایی را در این دو زمینه مورد تقاضا انجام داده‌اید، با چه تیم هایی در این زمینه تجربه کسب کرده‌اید و نیز در قسمت دوره‌های آموزشی اگر در این زمینه‌ها دوره‌ای را گذرانده‌اید و یا اگر پایان نامه شما با این موارد مرتبط بوده است، همه این ها را برجسته کنید و در فهرست توانایی‌ها و مهارت‌ها و آموزش‌ها، به سطرهای اول منتقل کنید.
به این نکته بسیار دقت کنید که کارفرما در هنگام بررسی رزومه ، در درجه اول به دنبال این می گردد که شما چطور می توانید نیازش را برطرف کنید و بعد به سایر موارد توجه می کند. بنابراین آن چیزی که کارفرما در آگهی استخدامش بر آن تاکید کرده است، باید در رزومه شما نیز به طور واضح و کاملاً برجسته به آن تاکید شود. پس به نیاز کارفرما توجه کنید. حتی به کلمه هایی که شاید چندان با اهمیت به نظر نرسند. مثلاً اگر در آگهی استخدام درج شده است که «به یک طراح خلاق مسلط به فتوشاپ نیازمندیم»، حواستان را جمع کنید که تاکید شما بر توانایی کامل در زمینه فتوشاپ، باعث نشود که برجسته کردن خلاقیت‌هایتان را فراموش کنید. کارفرما در این آگهی بر دو مساله «خلاقیت» و «فتوشاپ» تاکید کرده است و شما هم باید در رزومه‌تان بر هر دو مورد تاکید کنید. باید طوری باشد که وقتی رزومه شما به دست مخاطب می رسد، با خودش بگوید «همان کسی را که دنبالش بودم، پیدا کردم!»
آماده دعوت به جلسه مصاحبه باشید
اگر همه آنچه که گفته شده را به کار ببندید، تماس ها با شما کم کم شروع خواهد شد. بیشتر تماس ها برای دعوت مستقیم شما به جلسه مصاحبه هستند و تعداد کمتری برای انجام یک مصاحبه تلفنی. همه‌گیری کرونا در سال‌های اخیر باعث شده است که مصاحبه تلفنی و یا آنلاین بیشتر از قبل توسط کارفرمایان مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین باید آمادگی این وضعیت را هم داشته باشید. ولی اگر یک تماس تلفنی دریافت کردید که با یک نگاه بالا به پایین و مثل این که شما را بازجویی می کند، شروع به پرسیدن سوالات زیاد از جزئیات اطلاعات شخصی شما کرد، چون شما نمی دانید که پشت خط تلفن چه کسی هست و چه نیتی دارد، از پاسخ دادن عذرخواهی کنید و همیشه مواظب باشید که گرفتار کلاهبرداران نشوید. یکی از تکنیک هایی که شیادان برای کلاهبرداری از کارجویان استفاده می کنند، وانمود کردن این است که آن ها یک سازمان خیلی معتبری هستند که باید همه ریز اطلاعات شما مثل شماره شناسنامه، آدرس دقیق محل سکونت و کد پستی و ... را داشته باشند و معمولاً طوری هم صحبت می‌کنند که انگار در حال لطف کردن به شما برای تکمیل رزومه ناقص‌تان هستند! چنین تماس هایی را با خیال راحت قطع کنید و اصلا ناراحت نباشید.
تماس هایی که از طرف کارفرمایان واقعی و شرکت های معتبر با کارجویان گرفته می‌شود، مودبانه و با رعایت احترام به حریم خصوصی شما انجام می شوند و معمولاً کوتاه هستند. آن ها یا می خواهند زمانی را برای یک مصاحبه حضوری یا آنلاین تعیین کنند و یا یکی دو سوال خیلی مشخص و غیر خصوصی دارند که ممکن است به رفع ابهام هر بخشی از رزومه شما کمک کند که برای آن‌ها مهم بوده است. اتفاقاً همین می تواند راهنمای خوبی برای مدیریت جلسه مصاحبه باشد. چون ما فهمیده ایم که چه نکته خاصی بوده است که برای کارفرما اهمیت داشته است.
برای تنظیم وقت جلسه مصاحبه تا حداکثر میزانی که می توانید سعی کنید همان زمان پیشنهادی کارفرما را بپذیرید، مگر این که مساله مرگ و زندگی در میان باشد. شما به عنوان کسی که اولویت اولش پیدا کردن یک شغل رویایی است، باید کاملاً در اختیار برنامه کاریابی خودتان باشید. هر طور شده سعی کنید به کسی که با شما تماس گرفته و زمانی را برای مصاحبه حضوری تعیین می کند، نگویید در فلان روز یا در فلان ساعت نمی‌توانم بیایم. هر چند معمولاً با این ناز کردن‌های شما همراهی می شود و شما دوباره در زمان دیگری به مصاحبه دعوت می شوید، اما با این کار اولین ضربه را به شخصیت کاری خودتان زده اید و این طور معرفی شده اید که «مشغله زیادی دارد و معلوم نیست چقدر از وقت و حواسش را می تواند برای کار بگذارد!». بدانید و آگاه باشید که تعیین زمان مصاحبه حضوری شما حق کارفرمایی است که می خواهد شما را استخدام کند. پس انعطاف پذیر باشید.
هرگز متوقف نشوید
هدف ما در «راهنمای حرفه ای رزومه نویسی»، دعوت شدن شما به جلسات مصاحبه بود. این همان انتظاری است که از یک رزومه خوب داریم: باید برای این که شما را در میان سایر متقاضیان برجسته کند، کارآمد باشد. از حالا برای مدتی که بعید است کمتر از یک ماه باشد، باید هر روز و هر روز، رزومه های اختصاصی بسازید، گزینه های بلقوه را شناسایی کنید و دوباره رزومه اختصاصی بسازید و همین طور کار را ادامه دهید و تا می‌توانید جلسات مصاحبه بیشتری برای خودتان دست و پا کنید.
فکرش را هم نکنید که در اولین جایی که مصاحبه می شوید سر کار بروید. خیلی از این موقعیت‌های شغلی را خود شما نخواهید پسندید. بنابراین ما باید تا جایی که می‌توانیم به مصاحبه‌های بیشتر و بیشتری دعوت شویم و این یعنی باید رزومه‌های بیشتر و بیشتری ارسال کنیم و هیج کجا متوقف نشویم. از تلاشی که برای ایجاد رزومه خود کرده‌اید استفاده کنید و آن را برای صدها شرکت مختلف ارسال کنید. نگران نباشید! هر وقت به طور قطعی استخدام شدید و به رضایت کامل از شغل خود دست یافتید، می توانید ارسال رزومه را متوقف کنید و از تماس هایی که بعد از آن برای دعوت شما به مصاحبه گرفته می شود، محترمانه عذرخواهی کنید.
سخن پایانی
برای این که بتوانید در جلسات مصاحبه بهترین اثرگذاری را داشته باشید و همچنین بتوانید شرکتی که شما را دعوت به مصاحبه کرده را از خلال نحوه برگزاری جلسه مصاحبه بشناسید و ارزیابی کنید، پیشنهاد می کنیم مقاله «آموزش مدیریت جلسه مصاحبه شغلی» را حتما مطالعه کنید.
همچنین دیگر مقاله‌های کارنما را نیز از دست ندهید چون آن‌ها گنجینه ارزشمندی از راهنمایی های شغلی برای حفظ و ارتقای موقعیت های کاری هستند.
